خبر امروز سه شنبه 10 آذر ماه 1388

خبر امروز سه شنبه 10 آذر ماه 1388

1- بارش فراشاه در چند روز اخیر ۱۰ میلی متر گزارش شد . بیشترین بارش در محدوده ی ارتفاعات شیرکوه مر بوط به منشاد با ۴۶ میلی متر بارش بوده است .

2- بازدید دانشجویان دانشگاه بجنورد از بافت تاریخی فراشاه

 

 

خبرهاي اخير فراشاه

خبرهاي اخير فراشاه

۱- شكار شدن غير قانوني چند رأس بز كوهي در ارتفاعات روستا كه اگر همين جور ادامه يابد  ديگر اثري از بز كوهي در ارتفاعات روستا نخواهد ماند

۲- انحراف يك ماشين حمل كننده ي ذرت در سر چيل فراشاه و وا‍‍‍‍‍‍ژگوني آن 

۳- بازديد آقاي دكتر مهرشاهي استاد دانشگاه يزد و متخصص در علم ژئومورفولوژي(ريخت شناسي زمين) از سنگ هاي يخچالي (حمل شده توسط يخ هاي طبيعي كو هستاني در هزاره هاي قبل . توجه به اينكه قطر بعضي از اين سنگ ها به چند متر مي رسد) واقع در سر چيل فراشاه 

۴- واژگوني كمپرسي محمد علي پورمحمدعلي(محمدعلي قنبر) در محله ي بندان و راست گرفتن آن توسط بيل مكانيكي و لودر

۵- فوت آقاي ميرزا هدايت ملك شعار

۶- فوت آقاي ناظر حسيني فرهنگي بازنشسته ي فراشاه 

۷- برگزاري يادمان شهداي فراشاه در فرهنگسراي مادر

۸- تلاوت دعاي ملكوتي عرفه در مسجد جامع

۹- شروع عمليات نورپردازي عقابكوه فراشاه با نصب تير هاي برق در اطراف كوه

۱۰- بارش اولين برف در سال آبي ۱۳۸۸ در ارتفاعات روستا

 

قدمگاه فراشاه:

قدمگاه فراشاه:

زمان احداث : 512 هـ . ق
موقعيت :  فراشاه  تفت
شماره ثبت آثار ملي : 1094

قدمگاه  فراشاه ، كه مسجد مشهد بنام علي بن موسي الرضا (ع) بنا گرديده است ، مجموعه بنايي است در كنار جاده تفت به دهشير و در مركزفراشاه واقع شده است .
اين بنا طبق نوشتة سنگ خوش نقش وتراشي كه در محراب آن نصب بوده است ، در سال 512 هـ . ق ، به فرمان گرشاسب بن علي بن فرامز ( فرامرز ) – يكي از امراي كاكوية ديلمي (488-513) – ساخته شده است .
اصل بنا چهار ضلعي است و هر ضلع آن از داخل هشت متر است . در ارتفاع قريب به سه متر بنا به هشت ضلعي مبدل شده و بر سر آن گنبدي آجري قرار گرفته است .
بنا داراي سنگ تاريخ و كتيبه و تزئيناتي در داخل است كه بسيار جالب و داراي اهميت خاصي مي باشد و به اجمال معرفي مي شود :
كتيبه گچبري شده سوره فتح ، به خط كوفي تزئيني و با رنگ سياه و قهوه اي و به عرض شصت سانتي متر در دوره زير گنبد ؛ كه آقاي ايرج افشار ، آن را متعلق به دوره ايلخاني مي داند .
سنگ تاريخ محراب ، از جنس مرمر و در ابعاد 60×116 سانتي متر ، با دو حاشيه و يك متن به خط كوفي ؛ كه در اوج ظرافت و هنر است .

حاشية اول :
بسم ا… الرحمن الرحيم ، ذلك الذي يبشرالله عباده الذين آمنوا و عملو الصالحات (سوره شوري ، آيه 23 )

حاشية دوم :
بسم ا.. الرحمن الرحيم . ( نام دوازده امام)

متن :
خط اول : آية 33 سورة احزاب

خط دوم : لا اله الا الله ، محمد رسول الله ( در زير آن “ علي ولي الله “‌ به خط الحاق شده است )
خط سوم : ( در هلالي زاويه دار ) بسم ا … الرحمن الرحيم ، قد افلح المؤمنون …

خط چهارم به بعد : بسم الله الرحمن الرحيم ، قل هوالله …
امر بعماره هذا المسجد المعروف بمشهد علي بن موسي الرضي عليهما السلم العبد المذنب الفقير الي رحمه الله تعالي كرشاسپ بن علي بن فرامز ( كذا ) ابن علاء الدوله تقبل الله منه في شهور سنه اثني عشره و خمس مائه .
عمل عبدالله بن احمد مريه (؟) و استعملها علي بن جواهوله (؟) … ( دويا سه كلمه شكسته است )

اين سنگ در حال حاضر ، توسط اداره كل ميراث فرهنگي استان يزد ، نگهداري مي شود .

در دور تا دور قدمگاه يادگاري هاي باارزشي از خط كوفي باقي مانده بود كه حكايت از آن داشت كه اين قدمگاه به عنوان خانقاه نيز مورد استفاده قرار مي گرفته است . حتي يكي از اين يادگاري ها متعلق به حاكم وقت چند سده ي قبل يزد داشت.

قبل از انقلاب اين يادگاري هاي ارزشمند با شيشه هاي كه روي آنها قرار داده شده بود به نحوي از آسيب هاي خواسته يا نا خواسته ي انساني محفوظ مانده بود . متآسفانه در اوايل پيروزي انقلاب اسلامي ايران كه هنوز سازمان هاي دولتي فعلي وجود نداشتند و يا نظم فعلي را به خود نگرفته بودند، اين يادگاري هاي ارزشمند  توسط چند تن از اهالي متعصب و بي سواد كه شيشه هاي روي يادگاري ها را مانع نماز خواندن خود مي ديدند، تخريب شد به گونه اي كه انگار هيچ زماني بر روي ديوار قدمگاه وجود نداشته بودند . 

چند عكس قديمي از اين آثار تاريخي نفيس در كتاب يادگارهاي يزد كه توسط آقاي ايرج افشار نوشته شده است موجود مي باشد.

متآسفانه اين گونه تخريب ها و صدمات به آثار ملي باارزش ما درروستا (غاروقلعه ي فراشاه،آب انبارپاچنار،سابات بندان و كوچه ي پائين و ...) و همچنين در تمام كشور(تخت جمشيد،بيستون و ...)ما مشاهده شده و هنوز هم ادامه دارد. از مسئولين محترم سازمان هاي مربوطه درخواست دارم كه با اين گونه مسائل برخورد قاطعانه را داشته باشند .  

در اينجا ذكر اين مطلب را ضروري مي دانم كه بهترين و مؤثرترين اقدام در جهت حفظ آثار ملي كشورمان، فرهنگ سازي و نهادينه كردن اين اصول وارزش ها در بين مردم است .

در پايان

همه در حفظ آثار ملي كشورمان، كوشا باشيم

باتشكر

چنار كهنسال روستا و غار فراشاه

چنار كهنسال روستاي فراشاه  

اين درخت كهنسال كه قدمت آن به 1500 سال مي رسد  در فاصله 15 كيلومتري از شهر تفت و در كنار مسجد قدمگاه روستاي اسلاميه قرار دارد . اين درخت داراي قطر 5/7 متر و ارتفاع 13 متر مي باشد .

  غار فراشاه

این غار در 3 کیلومتری جنوب روستای فراشاه واقع شده و از نظر طول و عرض دهانة غار، بزرگترین غار روستا و احتمالاً بزرگ ترین غار شهرستان می باشد. این غار درگویش محلی با نام غار آشیخ (Asheykh) شناخته می شود. دهانة این غار به عرض 20و طول 100 و ارتفاع 20متر در ارتفاع سیصد متری کوهی سنگی قرار گرفته است که دست آدمی در آن تصرف و به قلعه اش تبدیل کرده است.

    در غار بقایایی ازیک قلعه قدیمی وجود دارد که دارای هفت دیوار قطور بوده که این دیوارها از خشت های بزرگ40×40 وارتفاع12سانتیمتری و با ملات کاه گل ساخته شده اند(یادگار های یزد از ایرج افشار). اما بر اثر گذشت زمان دست بشری در این قلعة زیبا دخل و تصرف نموده و تقریباً تمام آثار آن را از بین برده است. با توجه به خشت های ذکر شده می توان قدمت زمان ساخت این قلعه را به زمان اشکانیان نسبت داد. در زیر غار چشمه ای جریان داشته که در طول سال دارای آبی زلال و گوارا بوده و آب آن در حال حاضر برای مصارف کشاورزی به مزرعة زیردست غار هدایت می شود

آداب و رسوم مردم فراشاه در ماه محرم

آداب و رسوم مردم فراشاه در ماه محرم

با فرارسیدن  ماه محرم روستای فراشاه همانند دیگر نقاط کشور جامه عزا پوشیده  و در غم و ماتم سید و سرور شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین به سوگ نشست . در روستای فراشاه  چند روز مانده به ماه محرم مردم با حضور در حسینیه فراشاه به انجام کارهایی مانند بر پا کردن پوش بر روی حسینیه و سیاه پوش کردن آن خود را برای عزاداری در این ماه آماده می کنند . روستای فراشاه دارای سه هیئت مذهبی به نام علی اصغر امام حسین، جان نثاران ابا عبد الله و سید الشهدا می باشد که در نخستین روز از ماه محرم به طرف حسینیه فراشاه حرکت کرده و به عزاداری می پردازند. در شب تاسوعا و عاشورا ی حسینی فضای روستا حال و هوای دیگری به خود می گیرد . در روز تاسوعا مردم روستا به همراه هیئت عزاداری به منزل شهیدان و افرادی که در مدت بین محرم سال جاری و محرم سال قبل فوت کرده اند می روند و یاد و خاطره آنان را گرامی می دارند . در ظهر روز تاسوعا همانند دیگر نقاط کشور ناهار بین مردم توزیع می شود . در عصر عاشورا مراسم سنتی نخل برداری و تعزیه خوانی در روستا بر پا می شود همچنین وقایع روز عاشورا ( مثل صحرای کربلا بعد از شهادت امام حسین و ... ) ، شطّّ فرات ، بازار شام و ... که بر روی انواع وسایل نقلیه مثل تریلر ، وانت ، خاور و ... بر پا شده به نمایش گذاشته می شود . این مراسم از قدمگاه فراشاه آغاز و در گلزار شهدا پایان می پذیرد. در شب عاشورا ( پایان شب دهم محرم ) شب شام غریبان امام حسین مردم عزادار روستا همراه با  مردم عزاداری که حتی از دیگر نقاط استان و کشور به روستا می آیند در مراسم شام غریبان شرکت می کنند . همین مراسم عزاداری تا سیزدهم ماه محرم ادامه دارد تا اینکه در شب سیزدهم ماه محرم با تشکیل دسته بنی اسد به پایان می رسد . لازم به ذکر است که مراسم روضه خوانی از دو شب قبل از ماه محرم آغاز و تا بیستم ماه محرم ادامه دارد .

تهیه و تنظیم : غلامرضا مهدی

به زودی تصاویری از این مراسم ها در وبلاگ گذاشته می شود .

 

این هم تصاویری از جام رمضان در فراشاه

به علت نداشتن اینترنت با سرعت بالا قادر نبودیم عکسهایی زیادی را به نمایش بگذاریم از آن دسته از تیمها و عزیزانی که عکس آنها در وبلاگ نیست پوزش می طلبیم . 

درنگی بر نامگذاری فراشاه

درنگي بر نامگذاري فراشاه

       سرزمين بزرگ ايران يكي از خاستگاهها و پايگاههاي آئين مهرپرستي در دوران باستان بوده است  و به نظر استاد محمدعلي عسكري كامران:« در استان يزد فعلي، چهار منطقه: مهريز، مهرپادين، خورميز ، خوراشه از آبادي هاي تاريخي هستند كه پيشوند مهر و خور، ريشه در آئين مهر  پرستي يا ميترائيسم دارد. پيروان آئين مهرپرستي به دليل احترام خاصي كه براي خورشيد قائل بودند، پرستشگاه هاي خود را بر فراز قله كوهها و نقاطي كه بيشترين تابش نور خورشيد داشته مي ساختند. با توجه به همين اصل قطعي و عقلي، مي توان ادعا نمود كه قلعه پهلوان بادي تفت يكي از پرستشگاه هاي خورشيد پرستان بوده است.»

       در باره علت نامگذاري روستاي تاريخي فراشاه كه روز 24 آبان سال 195 (ش) در جريان هجرت تاريخي امام رضا (ع) مزين به قدوم مبارك ايشان شده  است، روايات متعدد و متنوعي وجود دارد.( نامه آستان قدس رضوي در پاسخ به استعلام شوراي شهر ابركوه)

      خُوراَشا، خُوراَشَه، خُراشَه، خورشاه، فَرَح شاه، فَرُّخ شاه، فَراشَه ، فَراشاه ، اسلاميه، همگي    نام هايي هستند كه در متون تاريخي، اسناد دولتي و روايات محلي به اين روستا نسبت داده شده و در اين مقاله به برخي از آنها اشاره مي شود.

     نا گفته نماند برخي روايات بي اساس نامهاي ديگري همچون: خوشابَه و فَرّاش ها نيز به اين آبادي نسبت داده اند كه ارزش تاريخي  وعلمي ندارد.

 در لغت نامه سترگ دهخدا ذيل واژه فراشاه و فراشه چنين آمده است:

1- فراشاه : « دهي است از دهستان پيشكوه بخش تفت شهرستان يزد واقع در 12 هزار گزي باختر تفت متصل به جاده اِرنون به تفت و يزد. ناحيه ايي كوهستاني و معتدل كه داراي 1109 تن سكنه است. از قنات مشروب مي شود. محصولاتش غلات است و اهالي به كشاورزي گذران مي كنند. صنعت دستي زنان آنجا كرباس بافي ست. راه فرعي و دبستان دارد.» معني فراشاه در لغت عبارت است از « حالتي كه آدمي را از به هم رسيدن تب واقع مي شود و آن خميازه و به هم كشيدن پوست و راست شدن موي بر اندام باشد. مور مور شدن . اين حالت را در عربي قشعريره خوانند» ( ج37، ص 103)

2- فراشه: « دهي ست بر سر راه بغداد به نجف و بايد همان باشد كه در معجم البلدان به صورت  فراشا آمده است » هم چنين در لغت به معاني مختلفي از قبيل   « پروانه شب چراغ، مرد سبك سر، آب اندك، جايي در باديه و جاروب» آمده است.   ( ج 37،ص 105)

       آن چه مسلم است، در تمام متون تاريخي از قبيل:  « وقفنامه رَبع رشيدي(709 ق)، جامع الخيرات(732 ق)، تاريخ كاتب (862ق)، تاريخ جعفري(قرن 9 ق)، جامع مفيدي (1090ق)، جامع جعفري (1245ق)، اسناد امين الضرب(1288ق)، آتشكده يزدان ( 1357ق) ، فرهنگ آبادي هاي ايران، كتيبه ها، حاشيه زيلوهاي اماكن مذهبي، و اسناد دولتي مانند : مكاتبات اداره ثبت اسناد و املاك، اداره ثبت احوال، نقشه هاي سازمان نقشه برداري و فهرست آثار ملي سازمان ميراث فرهنگي ، در قبل و بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، نام اين آبادي ، فراشاه آمده است. نا گفته نماند تنها درحاشيه يك تخته زيلوي قدمگاه امام رضا(ع) نام روستا َبه صورت«فراشه» قيد شده و در حاشيه يك تخته زيلو هم كه متعلق به سال هاي اول پيروزي انقلاب اسلامي (1359ش)است اين آبادي « اسلاميه» ناميده شده است.

     به هر جهت متون تاريخي گواهي مي دهد كه در 800 سال گذشته نام اين آبادي فراشاه بوده است.

     در فارسي پهلوي «خور» به معناي آفتاب و «اشا/ اشه/ اشو» به مفهوم مرد پاك ، بهشتي و راستي آمده است. روي همين اصل ، زرتشتيان پيامبر خود را اشوزرتشت مي خوانند چون مردي پاك و بهشتي بوده است . بنا بر اين معناي واژه « خوراَشَه» آفتاب پاك و مقدس مي باشد و خٌراشَه را مي توان تغيير شكل يافته و تلطيف شده واژه مركب « خور+ اَشه» دانست. كه پيشينه آن به دوران ميترائيسم و آئين مهرپرستي در ايران باستان بر مي گردد و سابقه اي حدود 2500 سال دارد. 

    « خور» به معناي آفتاب و « شيد» به مفهوم درخشنده و بر اين اساس             « خورشيد» به معناي « آفتاب درخشان » است .

     گفتني ست برخي معتقدند بر اثر گذشت زمان، «خوراَشا» يا «خوراَشه»، مخفف شده و به شكل خٌراشَه تلفظ و كتابت شده است. (هنوز هم در گويش محلي نام اين روستا خُراشه به كار مي رود) سپس نويسندگان به دليل مشابه بودن حرف (خ) و (ف) در هنگام نگارش، نامِ خٌراشه را به صورت فراشه نوشته اند. نويسندگان بعدي فراشه را مخفف فراشاه تصور كرده و شكل سالم و كتابي آن را فراشاه قلمداد     نموده اند. همانطوري كه صاحب معجم البلدان فراشه را كه يكي از آبادي هاي تابعه نجف اشرف بوده ، به شكل فراشا ضبط نموده است .

     در رابطه با توجيه و توضيح تغيير شكل واژه ها در طول زمان توسط نويسندگان موارد متعددي در متون تاريخي به چشم مي خورد كه در محدوده شهرستان تفت به سه مورد مي توان اشاره كرد.

1-  صاحب جامع مفيدي اعتقاد دارد، قنات نصيري در اصل نسيري بوده كه دچار سرنوشت بسياري از واژه هاي فارسي شده و به شكل معرب يعني نصيري، نوشته شده است.

2-  بنا بر روايت عبدالحسين آيتي در آتشكده يزدان ، تِزِرجان فعلي در اصل تَژَرزجان بوده كه با گذشت زمان به صورت تَزَرجان درآمده و بعدها مُعَرب شده و به شكل طزرجان نوشته شده است.

3- بر اساس استدلال قابل قبول سيد عبدالعظيم پويا، تفت و نصيري كه بارها در متون تاريخي به صورت آب تفت و نصيري و يا قنات تفت و نصيري به آن اشاره شده است در اصل « تفت و نِسِري» بوده است كه نويسندگان به صورت نصيري نوشته اند. زيرا در گذشته طرف گرمسير را « تفت » و سمت سردسير را« نسري» مي خواندند. در گويش يزدي ها امروزه هم به جايي كه نمناك و خنك باشد نسِر گويند .اما از آن جايي كه محله گرمسير از رونق و جمعيت بيشتري برخوردار بوده، به تدريج نام تفت به تمام روستا اطلاق شده است .

      نمونه ديگر در قرن اخير تهران است كه مدت ها به شكل طهران نوشته مي شد ولي خوشبختانه به شكل املايي درست آن بازگشت و امروزه اگر كسي تهران را به (ط) بنويسد غلط به حساب مي آيد.

نتيجه گيري:

     با توجه به مدارك تاريخي، اسناد رسمي، دلايل عقلي و روايات نقلي، نام بامسما و زيباي فراشاه و خراشه كلمه اي فارسي است كه پيشينه اي بالغ بر 2500 سال دارد. قلعه پهلوان بادي در نزديكي فراشاه كه پرستشگاه متعلق به دوران آفتاب پرستي بوده است اين ادعا را بيشتر تابت مي كند . در يك نمودار ساده شده مي توان مراحل تغيير و تكامل نام فراشاه را ، بدينصورت ترسيم كرد .

1- خوراَشا/ خوراَشَه/ خورشا   2- خوراَشَه   3- خُراشَه  4- فَراشَه  5- فَراشاه

      ملاحظه مي كنيد كه واژه «شاه» در كلمه «فراشاه» هيچ ارتباطي با « شاه» كه در فرهنگ سياسي ايران مصداق ستمگر و نشانه استبداد به شمار مي رود ندارد بلكه ريشه در اعتقادات ديني ايرانيان باستان داشته و رنگ و بوي مذهبي دارد. براي همين است كه نام بسياري از بزرگان ديني با پيشوند يا پسوند «شاه» همراه بوده است. بنا بر اين تغيير اين نام تاريخي و مقدس، منطقي و عالمانه به نظر نمي رسد. گذشته از اين با توجه به موارد مشابه مانند تعيير نام كرمانشاه به باختران كه با تصويب مجلس شوراي اسلامي مجدداً به كرمانشاه برگشت ، شايسته است هر چه سريعتر نام اين روستاي باستاني به نام اصلي و تاريخي آن برگردانده شود.

     اميد است مسئولين محلي شهرستان تفت نسبت به اصلاح نام اين  آبادي اقدام شايسته به عمل آورند تا علاوه بر جلوگيري از تحريف تاريخ، آيندگان در مطالعه تاريخ و تشخيص متون تاريخي دچار مشكل نشوند.

    البته در محدوده شهرستان تفت مواردي همچون: روستاي «شاه آباد » از توابع دهستان علي آباد و مجموعه « شاهولي تفت» نيز دچار چنين سرنوشتي هستند كه از حوصله اين مقال و مجال خارج است . پس به فرموده مولانا:

                شرح اين هجران و اين خون جگر             اين زمان بگذار تا وقت دگر